Không ít người gặp tình trạng răng bị mẻ, gãy hay nứt vỡ. Tình trạng này có thể gây ra nhiều tác động không mong muốn như ảnh hưởng đến thẩm mỹ, chức năng nhai cắn,…
Nguyên nhân chấn thương răng có thể do một lực tác động mạnh khi chơi thể thao, tai nạn xe, ngã, cắn thức ăn/vật cứng, hay do bạn uống chất lỏng quá nóng. Các chấn thương răng gây ảnh hưởng tiêu cực đến răng miệng và thường khá đau, có thể dẫn đến chảy máu, rách nướu,…
1. Những lời khuyên của nha sĩ để tránh nguy cơ chấn thương răng?
Dụng cụ bảo vệ miệng phù hợp giúp phân phối các lực tác động, giảm thiểu mức độ chấn thương
Để tránh nguy cơ bị chấn thương răng, bạn nên bảo vệ răng khỏi các tác nhân gây hại. Như đã đề cập ở trên, việc bị tác động bởi lực quá mạnh là nguyên nhân khiến răng gặp chấn thương. Chính vì thế, khi tham gia các hoạt động thể thao, vui chơi, sinh hoạt hàng ngày, bạn nên cẩn thận và có biện pháp phòng ngừa tai nạn, bảo vệ răng Cụ thể như sau:
- Phòng ngừa những tai nạn trong sinh hoạt: Có thể nói, đây là nguyên nhân thường gặp và chủ yếu nhất gây nên tình trạng chấn thương răng ở trẻ nhỏ. Do đó, bạn cần trông nom bé cẩn thận, nên cho bé vui chơi ở khu vực dành riêng cho trẻ nhỏ. Khu vui chơi của bé nên có những trò chơi hợp lứa tuổi, tránh nền cứng,… Đối với người lớn, bạn nên tránh cắn thức ăn/vật cứng, không nên ăn/uống thực phẩm hay đồ uống quá nóng,…
- Bảo hộ kỹ càng, phòng tránh chấn thương do tai nạn giao thông: Bạn cần tuyệt đối tuân thủ những quy định an toàn giao thông. Khi tham gia giao thông, hãy đội mũ bảo hiểm đúng quy cách và tiêu chuẩn, có đệm vùng cằm.
- Bảo vệ tốt cơ thể khi tham gia các hoạt động thể thao: Bạn nên mang dụng cụ bảo vệ miệng phù hợp khi chơi thể thao. Chúng sẽ giúp phân phối các lực tác động, giảm thiểu mức độ tổng thể của chấn thương. Với các hoạt động có nguy cơ cao bị chấn thương như trượt tuyết, trượt ván, nhảy trên tấm bạt lò xo,… bạn càng cần đặc biệt chú ý việc trang bị đồ bảo hộ cho cơ thể và bảo vệ răng miệng nhé.
2. Điều trị chấn thương răng
Khi gặp chấn thương răng, bạn nên liên hệ gặp bác sĩ nha khoa càng sớm càng tốt
Tùy vào tình trạng, vị trí, mức độ nghiêm trọng của răng bị chấn thương, nha sĩ sẽ tư vấn và thực hiện giải pháp phù hợp để giúp bạn khắc phục vấn đề. Bất kỳ chấn thương răng nào dù nhỏ đến đâu cũng cần được bác sĩ nha khoa thăm khám kỹ lưỡng. Việc này cho phép phát hiện và điều trị hiệu quả những tổn thương dù là nhỏ nhất, tránh làm ảnh hưởng và bảo vệ tốt hơn cho nướu, xương và các răng lân cận.
Đối với các chấn thương mô mềm không nghiêm trọng, bạn có thể chỉ cần chườm lạnh để giảm sưng và đau. Để giúp kiểm soát chảy máu, bạn có thể chườm trực tiếp bằng gạc.Đối với các chấn thương nặng hơn như rách nướu, có vết thương lớn thì bạn cần đến gặp nha sĩ để được khâu lại.
Để giảm đau, bạn có thể dùng Acetaminophen (Tylenol) hoặc Ibuprofen (Motrin). Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên hỏi ý kiến nha sĩ để được tư vấn loại thuốc, phương pháp sơ cứu phù hợp với loại chấn thương hoặc tình trạng sức khỏe, tiền sử bệnh cá nhân. Bạn cũng nên nhớ ăn mềm, tránh chất lỏng có nhiệt độ quá cao.
Trong các trường hợp răng gặp chấn thương nhẹ, như gãy răng sữa, răng nhạy cảm với chất lỏng nóng / lạnh, răng bị xỉn màu,… bạn có thể đặt lịch hẹn khám nha khoa định kỳ.
3. Vì sao bác sĩ đưa ra lời khuyên cho các trường hợp này?
Việc chấn thương răng ngày càng gia tăng và phần lớn các bệnh nhân đến bệnh viện đều trong tình trạng đã thương tổn khá nặng. Điều này khiến bệnh nhân gặp đau đớn, răng chấn thương cũng khó được cứu chữa tối ưu. Đặc biệt với bộ răng của trẻ em, chấn thương nhỏ cũng sẽ gây ảnh hưởng vô cùng lớn đến răng vĩnh viễn sau này.
Chính vì thế, biện pháp tốt nhất là bạn nên bảo vệ răng tốt trong sinh hoạt hằng ngày, khi tham gia giao thông, chơi thể thao,… Nếu chẳng may gặp chấn thương răng, hãy đến gặp nha sĩ sớm nhất có thể.
4. Các loại chấn thương răng
Có nhiều loại chấn thương răng bạn có thể gặp phải. Trong đó, các loại chấn thương răng phổ biến bao gồm: Răng bị nứt; răng mẻ, gãy; răng bị di lệch; răng rơi khỏi ổ, và gãy xương hàm.
4.1 Răng bị nứt
Khi răng nứt bạn cần gặp nha sĩ để được tư vấn và có giải pháp khắc phục kịp thời
Các tác động ngoại lực khi chơi thể thao, tai nạn, thói quen như nghiến răng, nhai vật cứng,… có thể khiến răng bị nứt. Các triệu chứng khó chịu khi răng bị nứt bao gồm đau thất thường khi nhai và ăn uống các loại đồ ăn/thức uống có nhiệt độ quá cao. Có thể gây kích ứng và hư hỏng tủy răng. Các vết nứt mở rộng có thể dẫn đến nhiễm trùng mô tủy, có thể lan đến xương và mô nướu xung quanh răng.
4.2 Răng bị mẻ, gãy
Răng bị mẻ, vỡ và gãy: Mặc dù các vết nứt hoặc gãy nhỏ không quá nghiêm trọng, nhưng chúng nên được điều trị sớm. Điều này giúp tránh việc các cạnh sắc nhọn có thể cắt mô mềm trong miệng (như lưỡi, môi) và đảm bảo tính thẩm mỹ cho hàm răng.
4.3 Răng di lệch
Răng bị lệch: Khi bạn gặp chấn thương, một chiếc răng có thể bị xô lệch sang một bên, có thể bị lệch khỏi hoặc ghim sâu hơn vào ổ răng. Răng bị lệch cần được nha sĩ định vị lại và ổn định càng sớm càng tốt để nâng cao khả năng giữ lại những chiếc răng bị lệch.
4.4 Răng rơi khỏi ổ
Khi răng bị rơi khỏi ổ vẫn có thể được cấy ghép lại nếu được bảo quản đúng cách
Răng bị xô lệch, rơi khỏi ổ: Nếu một chiếc răng bị bật ra hoàn toàn, bạn cần tìm kiếm sự chăm sóc nha khoa ngay lập tức. Nếu bạn có thể đến chăm sóc nha khoa / y tế trong vòng 30 phút và răng được bảo quản đúng cách, rất có thể nó sẽ được cấy ghép lại thành công. Trong hầu hết các trường hợp, chỉ có răng vĩnh viễn (người lớn) mới được cấy ghép lại. Răng sữa thường không được cấy lại để tránh làm tổn thương răng vĩnh viễn đang phát triển và mọc bên trong xương.
4.5 Gãy xương hàm
Sau khi gặp tai nạn, nếu bạn không thể ghép hai răng trên và dưới lại với nhau thì có thể bạn đã bị gãy xương hàm. Lúc này, bạn cần lập tức nhờ sự giúp đỡ của nha sĩ hay đến phòng cấp cứu gần nhất.
Xương hàm bị gãy cần phải được đặt trở lại đúng vị trí của nó và được cố định đến khi nó lành (thời gian này có thể mất sáu tuần hoặc hơn, tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ gãy xương của bạn).
5. Điều trị ở đâu và như thế nào?
Nha sĩ có thể chẩn đoán, điều trị hầu hết các loại chấn thương răng
Các nha sĩ có thể chẩn đoán và điều trị hầu hết các chấn thương răng, nhưng trong những trường hợp phức tạp hơn, bạn có thể được giới thiệu đến các bác sĩ chuyên khoa. Nhưng nhìn chung, bạn nên đến gặp nha sĩ càng sớm càng tốt khi gặp chấn thương răng để được tư vấn và có giải pháp điều trị kịp thời.
- Răng bị nứt:
Tình trạng răng nứt thường đi kèm tổn thương tủy răng. Do đó, nha sĩ sẽ cần điều trị tủy răng trước khi phục hình răng của bạn bằng một mão răng để giữ các mảnh răng lại với nhau, đồng thời để bảo vệ phần răng bị nứt. Nếu vết nứt lan xuống dưới đường viền nướu, hoặc nếu vết nứt đã xấu đi không thể khắc phục được thì cần phải nhổ răng.
- Răng bị mẻ, gãy:
Nếu một phần của răng bên ngoài bị mẻ nhưng tủy răng không bị hư hại, nha sĩ của bạn có thể chỉ cần mài nhẵn các cạnh gồ ghề hoặc thay thế phần bị mất bằng Composite có màu như răng thật của bạn. Trong các trường hợp khác, nha sĩ có thể gắn mảnh răng gãy trở lại vị trí cũ. Nếu bạn bị mất một phần răng lớn hơn, nhưng tủy răng không bị hư hại, nha sĩ của bạn có thể phục hình và bọc răng bằng Veneer hoặc mão sứ.
- Răng di lệch:
Răng vĩnh viễn mọc lệch thường cần điều trị tủy. Việc điều trị nên bắt đầu khoảng một tuần sau chấn thương. Trẻ em từ bảy đến 12 tuổi có thể không cần lấy tủy răng vì răng của chúng vẫn đang phát triển. Nghiên cứu chỉ ra rằng các tế bào gốc có trong mô tủy răng của trẻ em có thể được kích thích để hoàn thiện sự phát triển của chân răng và chữa lành tủy răng sau chấn thương và/hoặc nhiễm trùng. Tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ nha khoa để được tư vấn chính xác nhất.
- Răng rơi khỏi ổ:
Nếu có thể, tốt nhất bạn nên đặt chiếc răng trở lại ổ càng sớm càng tốt (trừ trường hợp trẻ em dưới 12 tuổi vì các bé có thể nuốt răng gây nguy hiểm). Thời gian răng ra rời khỏi ổ càng ít thì cơ hội cứu được răng càng cao (răng có nhiều nhất là hai giờ để sống sót và có thể cấy ghép lại ổ). Bạn cũng cần lưu ý rửa sạch lại chiếc răng bị rơi bằng nước bọt hoặc nước trước khi đặt trở lại ổ răng nhé. Tuyệt đối không sử dụng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa khác rửa răng bị rơi khỏi ổ, không được cạo, chà hoặc chải răng. Đảm bảo rằng nó hướng về phía bên phải, đặt chiếc răng trở lại ổ cắm của nó càng nhanh càng tốt. Để ổn định răng và giảm thiểu chảy máu, hãy cắn nhẹ vào gạc sạch, túi trà ướt hoặc khăn vải cho đến khi bạn đến được bệnh viện/ phòng khám nha khoa.
- Gãy xương hàm:
Xương hàm bị gãy cần phải được đặt trở lại đúng vị trí của nó và được cố định đến khi nó lành (thời gian này có thể mất sáu tuần hoặc hơn, tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ gãy xương của bạn).
6. Ca bệnh điển hình
